Dzisiaj poznajemy język portugalski, czyli siódmy najczęściej używany język na świecie, którym posługuje się ponad 250 mln osób. Informacje o jego pochodzeniu, ciekawostki, minirozmówki w podróży, podstawowe słówka zebrali i opracowali: Tomasz Kozica z kl.2b, Małgorzata Machowska z kl.1e i Roksana Drzewiecka z kl. 2a.
Temat jedzenia opracowały: Klaudia Chwiłkowska z kl. 2b, Paulina i Martyna Witczak z kl.2a, Marta Łukaszewska i Kinga Małecka z kl.2d. Uczennice przygotowały również krótki filmik o najsłynniejszych potrawach, z którego zdjęcia są w galerii.
Od dzisiaj można sprawdzić się rozwiązując quiz z wiedzy o Portugalii na Kahoot, który przygotował Igor Dulnik z kl. 3d.
Quiz przeprowadzają nauczyciele korzystając z linku ( play as guest, classic)
create.kahoot.it/details/portugalia-quiz/332816f8-565b-4519-9c5d-a98d68d4a643
Linki do krótkich lekcji z języka portugalskiego
https://www.youtube.com/watch?v=Nur6WwpmyBo
https://www.youtube.com/watch?v=SHKidGDNqHM&fbclid=IwAR1Pz2dYchw4JQe3XEAkp8vhpXm2teT6h5bfzq4_m6xoGyTK_xf4mJHl4Bk
https://www.youtube.com/watch?v=L2-TV6gM3SM&fbclid=IwAR1MRzjLVQ8rz_4fhTQIf8_OKWGlINYCTJGV7Zy5riAT69yft6spOofsZjk
Film o Vasco da Gama- uzupełnienie historii i geografii
https://www.youtube.com/watch?v=rxHf_2zTcQo
O języku portugalskim
Język portugalski należy do rodziny języków romańskich i jest językiem urzędowym w Portugalii oraz byłych koloniach portugalskich, między innymi w Brazylii, Gwinei, Mozambiku, Angoli czy Republice Zielonego Przylądka.
Portugalski posiada dwa równoprawne i oficjalne warianty, europejski i brazylijski, które różnią się głównie wymową, przy czym pierwszy obowiązuje w Portugalii i portugalskojęzycznych krajach afrykańskich, a drugi tylko w Brazylii.
Język portugalski w pisowni jest bardzo podobny do hiszpańskiego, natomiast wymowa to mieszanka hiszpańskiego, francuskiego, polskiego i rosyjskiego.
10 słów znanych nam wszystkim a pochodzących z języka portugalskiego
Cobra (kobra)
Wyraz użyty po raz pierwszy przez Portugalczyków w wieku XVII
Comando (dowództwo)
Wyraz pochodzący z wieku XVIII a oznaczający oryginalnie portugalskie oddziały zbrojne.
Fétiche (fetysz)
Wyraz pochodzący od portugalskiego słowa feitiço, czyli urok
Albino (albinos)
Wyrazu tego użyli w wieku XVIII jako pierwsi Portugalczycy na określenie osoby, u której występuje (uwarunkowany genetycznie) brak pigmentu w skórze
Albatroz (albatros)
Nazwa ptaka, występującego nad Oceanem Południowym i nad częścią Oceanu Spokojnego, użyta po raz pierwszy przez portugalskich żeglarzy w wieku XVIII
Banana (banan)
Wyraz użyty po raz pierwszy przez Portugalczyków w wieku XVI
Cachalote (Kaszalot)
Wyraz oznaczający rodzaj wieloryba, użyty po raz pierwszy w języku portugalskim w wieku XVI
Tempura
Wyraz używany przez Japończyków na określenie dania podobnego do tego, które zostało przywiezione do Japonii w XVI wieku przez portugalskich misjonarzy. Pochodzi on najprawdopodobniej od wyrazu temperar, czyli przyprawiać.
Zebra
Wyraz użyty po raz pierwszy przez Portugalczyków w wieku XVI
Mosquito (moskity)
Krótka historia o pochodzeniu języka
Portugalski jest językiem romańskim, który pochodzi z obecnej Galicji(Hiszpania) i północnej Portugalii. Język ten wywodzi się z mówionej Łaciny, która dotarła na półwysep iberyjski około 2000 lat temu. Język łaciński na te tereny przynieśli żołnierze, kupcy, i osadnicy z Imperium Rzymskiego już w 218 roku przed Chrystusem. Język rozprzestrzenił się szeroko na świecie w wieku XV i XVI podczas ustanowienia kolonialnego i handlowego imperium Portugalii.
Pierwsze dokumenty wzmiankujące o języku portugalskim pojawiły się w IX wieku naszej ery. W 1290 roku król Dionizy ustanowił po raz pierwszy język portugalski językiem oficjalnym (urzędowym) państwa Portugalia.
Jak wymawiać portugalskie słowa?
Niżej wymienimy kilka prostych i najbardziej podstawowych wskazówek dotyczących wymowy.
- Literę O użytą jako ostatnia samogłoska w wyrazie wymawia się zwykle jak U. Np.: Lagos (wym. Lagusz) czy fado (wym. fadu).
- S na końcu wyrazu oznacza zwykle liczbę mnogą i jest wymawiane jak polskie Sz.
- X wymawia się jak polskie Sz, np.: peixe (ryba, wym. peisz).
- J wymawia się jak polskie Ż, np.: jantar (kolacja, wym. żantar).
- Ch wymawia się jak polskie Sz, np.: cha (herbata, wym. sza).
- H bywa różnie, jeżeli występuje samodzielnie to nie wymawia się np.: hora (godzina, wym. ora) oraz hoje (dzisiaj, wym. oży), ale postawiona za inną spółgłoską jest wymawiane jako J np.: vinho (wino, wym. winju) albo velho (stary, wym. welju).
Minirozmówki w podróży
Podróżując po krajach portugalskojęzycznych z pewnością przyda się znajomość kilku podstawowych zwrotów, takich jak:
Pomocy! Socorro! /sokoru/
Nie rozumiem. Não percebo. /nau persebu/
Zgubiłem się. Estou perdido. /sztu perdidu/ – powie mężczyzna/Estou perdida. /sztu perdida/ – powie kobieta
Gdzie jest szpital/ bankomat/ dworzec kolejowy?
Onde fica o hospital/ o caixa automático mais próximo/ a estação de trem ?
/onde fika u oszpital/ onde fika u kaisza atomatiku maisz prosimu/ onde fika a sztasau de trei/
Dziękuję. Obrigado. /obrigadu/ – powie mężczyzna/ Obrigada. /obrigada/ – powie kobieta
Słówka
Odpowiedzi na pytania
sim – yes - tak
não – no - nie
Não sei. – I don’t know. - Nie wiem.
Bem, obrigado (-a). -Thanks, I ‘m fine. - Dziękuję, mam się dobrze.
Como estás? – How are you. - Jak się masz?
Zwroty grzecznościowe
Obrigado (-a). – Thank you. - Dziękuję.
De nada. – Here you are. You’re welcome. - Proszę bardzo. Nie ma za co.
Por favor. / Se faz favor. – Please. - Proszę (prosząc o coś).
Aqui tem. - Here you are. - Proszę (podając coś).
Com licença. - Excuse me. - Przepraszam (np. zaczepiając osobę nieznajomą).
Desculpe. / Perdão. – Sorry. - Przepraszam. Przykro mi.
Muito prazer. – Nice to meet you. - Miło cię poznać.
Bom apetite! / Bom proveito! – Enjoy your meal. - Smacznego!
Przywitania i pożegnania
Bom dia! – Good morning. - Dzień dobry (rano).
Boa tarde! – Good afternoon. - Dzień dobry (po południu).
Adeus! – Goodbye. - Do widzenia.
Boa noite! – Good evening. - Dobry wieczór.
Boa noite! – Good night. - Dobranoc.
Olá! – Hi. /Hello. - Cześć! (powitanie)
Chau! – Bye. - Pa!
Até logo! – See you soon. - Do zobaczenia!
Ciekawostki o języku portugalskim
- W Portugalii ogólnie przyjętymi formami grzecznościowymi są formy "a senhora" (pani) i "o senhor" (pan). Do młodej dziewczyny z kolei należy się zwracać "a menina" (panna). W luźnych kontaktach można posłużyć się słowem "voce", które oznacza mniej więcej „ty”, ale stosowane jest do osób, które znamy słabo lub w ogóle ich nie znamy.
- Znajomość języków obcych w Portugalii nie jest zbyt powszechna.
- Językiem portugalskim posługuje się na całym świecie ponad 250 milionów osób i to nie tylko w Portugalii, lecz także m.in. w Brazylii, Angoli i Republice Zielonego Przylądka.
- Kraje, w których portugalski jest językiem urzędowym, nawiązały współpracę w ramach stworzonej w 1996 roku Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych.