SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ
” Łączy nas pamięć – z Kalisza do Jerozolimy”
realizowanej w roku szkolnym 2017/2018
w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu.
- Tytuł innowacji: „ Łączy nas pamięć – z Kalisza do Jerozolimy”,
- Podstawa prawna: Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002r.w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506 , z późn. Zm.).
- Autorka innowacji: Izabella Galuba-Bryja.
- Czas trwania innowacji: 01.09.2017r. – 01.06.2018r.
- Szkoła, w której prowadzona była innowacja:
Zespół Szkół Ekonomicznych
Technikum Nr 2 im. gen Mieczysława Smorawińskiego
ul. Legionów 6
62-800 Kalisz
woj. Wielkopolskie
- Innowacja składała się z trzech bloków tematycznych:
- Kultura żydowska - religia, tradycja, historia „narodu wybranego”.
- Holokaust – poszerzenie wiedzy na temat eksterminacji narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej.
- Tolerancja kontra antysemityzm.
- W roku szkolnym 2017/18 w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu realizowana była innowacja pedagogiczna „Łączy nas pamięć – z Kalisza do Jerozolimy”. Innowacja polegała na zapoznaniu uczniów z historią mniejszości żydowskiej w Kaliszu, poznaniu jej kultury, sztuki i obyczajów, a przez to zwalczaniu stereotypów w myśleniu i odczuwaniu, ale także na sposobie relacjonowania i przedstawiania zebranych materiałów i informacji. Innowacja miała poszerzać wiedzę na temat Holokaustu.
Innowacja wychodziła naprzeciw uczniom, którzy interesują się wartościami kulturowymi wspólnoty lokalnej, regionalnej oraz tematyką historyczną.
- W realizacji innowacji nauczyciela prowadzącego wspierało wiele instytucji:
- Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, Małgorzata Waszczuk, edukator.
- Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze Oddział Kaliski, Andrzej Matusiak prezes koła kaliskich przewodników i Barbara Galuba przewodnik PTTK.
- Archiwum Państwowe w Kaliszu, dr Grażyna Szlender i Anna Bestian-Zając,
- Pani Halina Marcinkowska – przedstawiciel Gminy Żydowskiej we Wrocławiu.
- Instytut Yad Vashem - Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu w Jerozolimie, opiekun merytoryczny grupy polskiej Alex Dancyg.
- Stowarzyszenie Promocji Sztuki „Łyżka Mleka”, Izabela Fietkiewicz-Paszek, założyciel stowarzyszenia, poetka, germanistka w ZST-E w Kaliszu,
- Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
- Współpraca z nauczycielami:
- Anna Linkowska – przygotowała:
- logotyp innowacji,
- trzy niezwykle atrakcyjne wizualnie plakaty informujące o poszczególnych wydarzeniach,
- wystawę fotografii prezentujących wydarzenia dziejące się w ramach innowacji pedagogicznej,
- Beata Antczak i Klaudia Klamka:
- pomoc w tłumaczeniach filmów konkursowych,
- Arleta Woźniak (dwukrotnie), Magdalena Mocna, Agnieszka Wojcieszak, Wojciech Kwieciński:
- opieka nad uczniami w czasie wycieczek (Warszawa i Oświęcim)
By przygotować i realizować innowację konieczne było przygotowanie merytoryczne. Inicjatorka innowacji była w lutym 2017 roku w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie, gdzie odbyło się seminarium dla nauczycieli z województwa wielkopolskiego. 15 nauczycieli wzięło udział w zajęciach edukacyjnych (ponad 90 godzin wykładów, warsztatów, dyskusji, wiele spotkań z Ocalałymi z Zagłady) prowadzonych przez specjalistów z Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu w Jerozolimie.
W ramach seminarium uczestnicy zwiedzali także wystawę stałą na ternie kampusu Yad Vashem oraz Wzgórze Herzla, wzięli udział w szabasowym nabożeństwie, uroczystej kolacji szabasowej, zwiedzili Jerozolimę i najświętsze miejsca chrześcijaństwa (Nazaret, Galileę, Kafarnaum). Nauczyciele mieli możliwość zapoznania się ze zbiorami gromadzonymi przez Instytut Yad Vashem oraz materiałami źródłowymi udostępnianymi on-line, takimi jak relacje Ocalałych, filmy, dokumenty, publikacje oraz materiały edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Seminarium organizowane jest w ramach programu „Zachować pamięć. Historia i kultura dwóch narodów” i jest współorganizowane przez Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie i Instytut Yad Vashem w Jerozolimie.
Wiedza i umiejętności zdobyte podczas tego wyjazdu niewątpliwie uatrakcyjniły zajęcia dla młodzieży ZSE.
- Szkolenie dla edukatorów w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie organizowane we współpracy z ORE. Międzynarodowa Szkoła Nauczania o Holokauście w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie.
- Holocaust – ofiary, sprawcy i bierni świadkowie. Jak nauczać? (ODN w Kaliszu, 5 godz.). Efektem udziału w warsztatach było pogłębienie wiedzy o Holokauście, uwrażliwienie na problem zagłady narodu żydowskiego, poznanie metod dydaktycznych, możliwość lepszego przygotowania uczniów do ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego.
- Misja oraz działalność Instytutu Yad Vashem – (ODN w Kaliszu) konferencja nt. kultury żydowskiej i nauki o Holokauście. Efektem udziału w konferencji było zapoznanie się z filozofią edukacji Międzynarodowej Szkoły Nauczania o Holokauście w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie, pogłębienie wiedzy o Holokauście, wielowymiarowe poznanie kultury żydowskiej.
- Jak uczyć o Sprawiedliwych? W kontekście roku Ireny Sendlerowej. (organizator: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Żydowski Instytut Historyczny, 3 dni Warszawa)
- Seminarium Centropy w Polsce Polsko-żydowska historia XX wieku i interaktywne metody opowiadania o przeszłości. Promowanie społeczeństwa obywatelskiego. (organizator: CENTROPA, Żydowskie Muzeum Galicja i Fundacja Friedricha Eberta - międzynarodowe seminarium dla nauczycieli, 3 dni Warszawa). 26 polskich oraz 4 niemieckich nauczycieli spędziło w Warszawie trzy dni, podczas których mieli okazję nie tylko poszerzyć swoją wiedzę z zakresu historii Żydów czy polsko-żydowskich relacji w XX wieku, ale również zdobyć praktyczne umiejętności związane z wykorzystaniem nowych technologii w procesie edukacji. To był niezwykle pracowity czas - wykłady, warsztaty, zwiedzanie muzeum POLIN (trasa ekspercka), ŻIH-u, spacer po warszawskim getcie. Niezwykle cennym doświadczeniem było nabożeństwo w synagodze i szabasowa kolacja.
- W ramach innowacji uczniowie brali udział w różnego rodzaju warsztatach, prelekcjach, spotkaniach z ciekawymi ludźmi i wycieczkach. Wymienione wydarzenia ułożone są w kolejności chronologicznej:
- Został przygotowany logotyp innowacji. Autorem logotypu jest pani Anna Linkowska – nauczycielka przedmiotów związanych z reklamą.
- Grupa uczennic zwiedziła Cmentarz Żydowski przy ulicy Podmiejskiej (wrzesień 2017r.). Poznały tradycje pochówkowe i inne elementy kultury żydowskiej. Na miejscu oprowadzała pani Halina Marcinkowska, opiekunka cmentarza oraz aktywna działaczka kaliskiej gminy żydowskiej, przedstawicielka gminy wyznaniowej we Wrocławiu.
- 16 września 2017 r. grupa uczniów brała udział w warsztatach tańca żydowskiego, warsztatach kulinarnych oraz uczestniczyła w koncercie zespołu JARMUŁA BAND. Odbyły się one w ramach 25. Europejskich Dni Dziedzictwa „Krajobraz dziedzictwa – dziedzictwo krajobrazu”. Uczniowie uczyli się tańców żydowskich, poznali tajniki kuchni (piekli chałkę, przygotowali sałatkę śledziową i humus), uczestniczyli w koncercie. Zwiedzili wystawę historyczną. Spotkanie „Znowu razem” odbyło się w ARTklubie Towarowa.
Uczniowie (specjaliści od reklamy) pod okiem pani Anny Linkowskiej przygotowali plakat informacyjny.
- Dnia 21 września 2017 roku grupa uczniów z klas drugich, trzecich i czwartych odwiedziła Muzeum POLIN. Akurat tego dnia świętowano Rosz Haszana – żydowski Nowy Rok 5778. Nie obyło się bez tradycyjnej chałki oraz opowieści o zwyczajach i kulturze naszych Starszych Braci w wierze.
Uczniowie zwiedzili z przewodnikiem wystawę w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. To interaktywna ekspozycja składająca się z ośmiu tematycznych galerii, prezentująca chronologicznie tysiąc lat historii polskich Żydów na tle najważniejszych wydarzeń z historii Polski. Każda kolejna galeria w sposób chronologiczny przedstawiała przybycie Żydów do Polski, ich życie na naszych ziemiach poprzez rozbiory i rewolucję przemysłową aż do czasów II wojny światowej i czasów powojennych.
Uczniowie uczestniczyli także w bardzo ciekawych warsztatach edukacyjnych na temat kultury i religii żydowskiej oraz życia w XX-leciu międzywojennym.
Muzeum realizuje dwie funkcje: tradycyjnego muzeum i centrum kulturalno-edukacyjnego. Nie koncentruje swego przekazu na II wojnie światowej i Holokauście, ale opisuje wkład Żydów w rozwój polskiej kultury, nauki i gospodarki. Przedstawia ich historię od przybycia ok. 960 na ziemie polskie pierwszych żydowskich kupców i początków żydowskiego osadnictwa na obszarze dawnej I Rzeczypospolitej aż po historię najnowszą społeczności żydowskiej w III RP.
Ponownie został przygotowany plakat informacyjny.
- W październiku grupa uczniów wspólnie ze słuchaczami Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Kaliszu mogła wysłuchać wykładu o nauczaniu o Holokauście i misji Instytutu Yad Vashem w Jerolozimie. Prelekcję dla tak szerokiej i zróżnicowanej wiekiem publiczności wygłosiła Izabella Galuba-Bryja.
- 10 grudnia 2017 r. miało miejsce spotkanie z Anną Bikont autorką książki o Irenie Sendlerowej. Spotkanie zorganizowało Stowarzyszenie Promocji Sztuki ŁYŻKA MLEKA. Wzięli w nim udział uczniowie zainteresowani tematyką. Mieli możliwość zadawania pytań, poznania szczegółów biografii Sendlerowej, wyjaśnienia przyczyn mitologizowania jej dokonań. Uczestniczyli w dyskusji na temat antysemityzmu, różnych postaw Polaków wobec Zagłady Żydów.
- Uczniowie kilkukrotnie brali udział w warsztatach w Archiwum Państwowym w Kaliszu – poszukiwali dokumentów, akt, druków ulotnych, map, planów przestrzennych, śladów Kalisza wielokulturowego (żydowskiego):
- 22 listopada 2017 r. grupa uczniów odwiedziła Archiwum Państwowe w Kaliszu. Uczniowie uczestniczyli w projekcie Kaliskie Archiwum Filmowe. Mieli okazję uczestniczyć w lekcji archiwalnej i projekcji filmów; celem projektu jest ocalenie od zapomnienia wspomnień osób, które przeżyły okres okupacji hitlerowskiej w Polsce. Bohaterami filmowych reportaży byli:
Yoseph Komem-Flakowicz – potomek dawnych właścicieli dzisiejszej fabryki „Haft”,
Eugenia Pastuszek – prezes Koła Kaliskiego Związku Sybiraków, emerytowana nauczycielka i dyrektor III LO w Kaliszu.
Bardzo ciekawe świadectwa naocznych świadków hitlerowskiego terroru wniosły wiele informacji, ciekawostek, poszerzyły historyczną wiedzę uczniów.
- 24 stycznia 2018 roku grupa uczniów brała udział w zajęciach warsztatowych. Uczniowie mieli okazję przeglądać stare dokumenty i na ich podstawie poznali losy społeczności żydowskiej zamieszkującej Kalisz. Przeglądali akty metrykalne, karty meldunkowe (m.in. rabina Ezechiela Lipszyca), fotografie z 1945 r. cmentarza żydowskiego etc. Była to żywa lekcja historii naszego miasta, poznawanie wielokulturowości grodu nad Prosną.
- w kwietniu 2018 roku dwie grupy uczniów przygotowujące filmy na konkurs ogłoszony przez Centropę poszukiwały w Archiwum zdjęć, aktów urodzenia, kart meldunkowych i innych materiałów, które by mogli wykorzystać w pracach konkursowych.
- Wspólnie ze Stowarzyszeniem Promocji Sztuki Łyżka mleka Izabella Galuba-Bryja zorganizowała dla uczniów 3 kaliskich liceów oraz 2 techników, dla nauczycieli oraz władz miasta (300 uczestników) spotkanie na temat dialogu polsko-żydowskiego. Gościem spotkania był Alex Dancyg – edukator z Yad Vashem w Jerozolimie.
Dnia 26 lutego 2018 roku miała miejsce najważniejsze wydarzenie innowacji - do naszego miasta przyjechał gość z Iraela Alex Dancyg – historyk, współpracownik Instytutu Yad Vashem. Spotkanie z aktywnym uczestnikiem dialogu polsko-żydowskiego odbyło się przy wypełnionej po brzegi widowni Centrum Kultury i Sztuki.
Spotkanie z Aleksem Dancygiem rozpoczęło się od projekcji dokumentalnego filmu, który na jego temat nakręcił Krzysztof Bukowski. Opowieść o życiu gościa pogłębiła rozmowa, którą poprowadziły Izabella Galuba-Bryja i Izabela Fietkiewicz-Paszek, nauczycielki uczestniczące rok temu w seminarium zorganizowanym w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. Ze sceny popłynęły ważne i aktualne słowa. Alex Dancyg skradł serca widowni żartami, relacjami, a także wspomnieniami z dzieciństwa spędzonego w Polsce.
Pokazano również etiudy filmowe inspirowane kulturą żydowską autorstwa uczniów Zespołu Szkół Ekonomicznych i Zespołu Szkół Techniczno-Elektronicznych oraz wystawę zdjęć uczniów Ekonomika przygotowaną pod kierunkiem pani Anny Linkowskiej. W finale zabrzmiały liryczne pieśni żydowskie w wykonaniu wokalistów Studia Piano Song.
Wydarzenie odbiło sie szerokim echem w lokalnej prasie:
https://www.calisia.pl/articles/alex-dancyg-spotkal-sie-z-kaliska-mlodzieza-zdjecia
http://ckis.kalisz.pl/spotkanie-z-alexem-dancygiem-fotorelacja/
http://kalisz.naszemiasto.pl/artykul/centrum-kultury-i-sztuki-w-kaliszu-alex-dancyg-o-dialogu,4550474,artgal,t,id,tm.html
https://www.facebook.com/pg/Centrum-Kultury-i-Sztuki-w-Kaliszu-121015724747003/photos/?tab=album&album_id=888271341354767
- Uczniowie pod opieką Izabelli Galuby-Bryi przygotowali dwie etiudy filmowe inspirowane kulturą żydowską. Pierwszy film to relacja-migawka z wycieczki do muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Drugi film to impresja na temat kultury żydowskiej. Uczennice kl. 2d nakręciły tę etiudę filmową po cyklu zajęć na temat religii, tradycji i kultury żydowskiej oraz historii „narodu wybranego”. Zostały one zaprezentowane w czasie spotkania z Alexem Dancygiem w CKiS.
Uczniowie pod opieką Izabelli Galuby-Bryi oraz pani Anny Linkowskiej przygotowali wystawę zdjęć prezentujących wydarzenia dziejące się w ramach innowacji pedagogicznej. Wystawa miała miejsce w Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu (luty 2018r.)
- Uczniowie uczestniczyli w wykładach, prelekcjach nt. tradycji, religii, Holokaustu, pobytu na studiach w Jerozolimie. Oglądali także filmowe relacje Ocalonych z zagłady – unikatowe filmy przygotowane przez Instytut Yad Vashem:
- 5 stycznia 2018 roku spotkanie z panią Haliną Hilą Marcinkowską – działaczka wielu kaliskich organizacji, działaczką kaliskiej gminy żydowskiej, przedstawicielka gminy wyznaniowej we Wrocławiu. Wygłosiła prelekcję nt. tradycji, obrzędów i zwyczajów, a także dziejów kaliskiej społeczności żydowskiej.
- 19 i 26 stycznia 2018 r. wykłady Izabelli Galuby-Bryi nt. życia we współczesnym Izraelu, nauczania o Holokauście, misji Instytutu Yad Vashem.
- Grupa uczniów uczestniczyła w przesłuchaniach i koncercie finałowym VIII Festiwalu Piosenki Żydowskiej i Izraelskiej S H A L O M 2018. Dzięki temu uczniowie poznali kulturę (muzykę) żydowską, dzieła polskich kompozytorów pochodzenia żydowskiego.
- Dnia 19 kwietnia 2018 roku uczniowie naszej szkoły zwiedzili Muzeum w Oświęcimiu. Przejście przez autentyczny teren byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady było nie tylko cenną lekcją historii, ale też ważnym doświadczeniem. Osobiste zagłębienie się w historię i przestrzeń Auschwitz i Birkenau stawia po powrocie, przed każdym, wiele niepokojących pytań. Uczniowie wzięli też udział w warsztatach edukacyjnych, w czasie których poznawali biografie więźniów obozu, pracowali z archiwalnymi dokumentami, życiorysami, zdjęciami. Zajęcia miały na celu przywracanie pamięci.
W czasie wizyty w Miejscu Pamięci zobaczyć można jedynie najważniejsze miejsca i wystawy. Ogrom przestrzeni poobozowej wymagałby wielodniowego pobytu. Dlatego można korzystać z wirtualnej formy dalszego poznania Miejsca Pamięci, gdzie oprócz ponad 200 panoramicznych fotografii, znajdują się historyczne opisy, relacje świadków, czy archiwalne dokumenty – takie zajęcia utrwalające zostały przeprowadzone dla uczniów po powrocie z wycieczki.
- Dwie grupy uczniów zostały przygotowane do międzynarodowego konkursu filmowego Centropy dla uczniów krajów grupy Wyszehradzkiej. Uczniowie przygotowali filmy w kategoriach tematycznych:
· Historia lokalna – historia społeczności żydowskiej w konkretnej miejscowości – Kaliszu,
· Losy indywidualne – życiorys wybranej osoby pochodzenia żydowskiego – Aliny Szapocznikow, urodzonej w Kaliszu rzeźbiarki.
I grupa (Ola Gadzinowska, Dorota Kowalska i Ewelina Wojtynka z kl. 2d) przygotowała film o urodzonej w Kaliszu rzeźbiarce Alinie Szapocznikow. Dziewczyny zajęły 2. miejsce i otrzymały cenną nagrodę – bon na sprzęt elektroniczny.
https://www.youtube.com/watch?v=R72yUDbDUig&t=3s
II grupa (Dawid Herc z kl. 2b i Kacper Kasprzak z kl. 2e) przedstawili w formie wiadomości telewizyjnych losy społeczności żydowskiej w Kaliszu. Ich praca została wyróżniona.
Uczniowie w dowód uznania za ciężką pracę zostali zaproszeni przez CENTROPĘ na uroczystą galę wręczenia nagród do Budapesztu. Gala odbyła się 25 maja 2018r. w Holocaust Memorial Center w Budapeszcie. Byli tam nie tylko uczestnicy z Polski, ale także z pozostałych krajów Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Węgry). Podczas wydarzenia zostały wręczone nagrody i ogłoszone wyniki konkursu. Zebranych witał ambasador Węgier, ambasador Słowacji, szef Instytutu Polskiego w Budapeszcie oraz założyciel i dyrektor generalny CENTROPY sir Edward Serotta.
Wydarzenie odbiło sie szerokim echem w lokalnej prasie:
http://www.faktykaliskie.pl/wiadomosci/ciekawostki/sukces-kaliskich-uczniow-w-budapeszcie-swoimi-filmami-zdobyli-uznanie-jury-zdjecia-i-wideo,910.html
http://www.faktykaliskie.pl/wiadomosci/ciekawostki/trzy-filmy-stworzone-przez-mlodych-kaliszan-walcza-w-budapeszcie-o-wygrana-wideo,901.html
14. Grupa uczniów, która przygotowała filmy konkursowe dla uczniów krajów grupy Wyszehradzkiej zwiedziła:
- Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie,
- uczniowie obejrzeli także wystawę czasową przygotowaną przez Muzeum POLIN pt. „Łączy nas krew”,
- uczniowie zwiedzili żydowska dzielnicę Kazimierz w Krakowie - przez wiele wieków Kazimierz był miejscem współistnienia i przenikania się kultury żydowskiej i chrześcijańskiej. Obecnie stanowi jedną z ważniejszych atrakcji turystycznych Krakowa, jest też jednym z ośrodków życia kulturalnego miasta.
- uczestnicy brali udział w niezwykle ciekawej grze miejskiej, która stanowiła alternatywną formę zwiedzania żydowskiej dzielnicy Budapesztu.
- Wiele z powyższych wydarzeń poprzedzonych było akcją informacyjną – uczniowie (technik organizacji reklamy) przygotowywali plakaty (niezwykle barwne, atrakcyjne, pomysłowe).
- Realizacja projektu edukacyjnego miała za zadanie wykształcić w naszych uczniach osoby aktywne, otwarte, wrażliwe, przygotowane do życia w wielokulturowym społeczeństwie, mające wiedzę historyczną i potrafiące tę wiedzę wykorzystać w życiu. Zastosowanie innowacji pozwoli uświadomić uczniom na czym polega różnorodność kulturowa Kalisza, poznać tradycje i historię narodu żydowskiego.
Mam nadzieję, że dzięki odpowiednio dobranym zadaniom i zdobytym doświadczeniom uczniowie będą potrafili uwolnić się od stereotypów, wyeliminują ksenofobię, agresję oraz nauczą się korzystać z bogactwa, jakie niesie za sobą odmienność.
Niestety wielu uczniów wciąż posługuje sie stereotypami w postrzeganiu świata, powiela klisze słowne. Z żalem należy stwierdzić, że coraz trudniej znaleźć chętnych do realizacji zaplanowanych zadań, wycieczek, udziału w wykładach, spotkaniach. Uczniowie bezmyślnie powtarzają, to, co słyszą w mediach, domu. Innowacja pedagogiczna zakończyła się w czerwcu br. Jednak temat ten jest tak ważny, że nie można zaprzestać działań kształtujących otwartość kulturową i tolerancję.
- Planowana jest wycieczka do Oświęcimia w ramach projektu Muzeum Auschwitz-Birkenau „Przez wspólną historię ku przyszłości” (7 września 2018). Udział w projekcie jest o tyle atrakcyjny, że uczniowie płacą tylko za autokar. Nie płacą za bilet do muzeum, za udział w warsztatach edukacyjnych i za obiad. Dostaną też certyfikaty. Wyjazd jest planowany na 7 września br.
Program zwiedzania:
· warsztaty edukacyjne,
· zwiedzanie muzeum - Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau (rozpoczęcie zwiedzania od Birkenau),
· przerwa obiadowa (Hotel Imperiale),
· podsumowanie w Sali Refleksji bloku 27.
- Inicjatorka innowacji zakwalifikowała się na zajęcia 4. Szkoły Letniej Nauczania o Holokauście II stopnia realizowane przez Katedrę UNESCO ds. Edukacji o Holokauście w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Fundację Koret z USA we współpracy z Instytutem Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem w Jerozolimie i Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie. To niezwykle prestiżowe szkolenie, na 15 miejsc zgłosiło się ponad 50 nauczycieli z całej Polski. Wykłady wygłoszą m.in.: prof. Jan Grabowski z Uniwersytetu w Ottawie, prof. dr hab. Zdzisława Macha z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Michael Berenbaum z American Jewish University w Los Angeles, prof. dr hab. Jacek Leociak z Instytutu Badań Literackich PAN.