Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest to polskie święto państwowe obchodzone corocznie 1 marca, ustanowione na mocy ustawy z dnia 3 lutego 2011 roku. W 2001 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę, w której uznał zasługi organizacji i grup niepodległościowych, które po zakończeniu II wojny światowej zdecydowały się na podjęcie nierównej walki o suwerenność i niepodległość Polski, oddając w ten sposób hołd poległym i pomordowanym oraz wszystkim więzionym i prześladowanym członkom organizacji Wolność i Niezawisłość. Było to pierwsze tej rangi uhonorowanie żołnierzy zbrojnego podziemia antykomunistycznego.

"Żołnierze wyklęci" byli to żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR w latach 40. XX wieku. Liczbę członków wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje się na 120-180 tysięcy osób.

Sytuacja, w której znalazły się organizacje niepodległościowe, była skrajnie ciężka: w kraju szalał terror NKWD i polskich służb bezpieczeństwa, zachodnie mocarstwa przestały uznawać Rząd RP na uchodźstwie, a od działań Delegatury odciął się premier Stanisław Mikołajczyk szukający możliwości kompromisu z komunistami. WiN zamierzało unikać konfrontacji i walk, a skupić się na metodach politycznego i propagandowego wpływu na społeczeństwo. W zbliżających się wyborach poparto jedyną legalną opozycję: Polskie Stronnictwo Ludowe. W rzeczywistości jednak poakowskie oddziały, nastawione na walkę zbrojną, nie potrafiły i nie chciały przestawić się na działalność cywilną. W największym okresie działalności organizacja liczyła 25-30 tys. ludzi.

Kiedy oddziały „Żołnierzy wyklętych” zostały rozbite, komuniści zrobili wszystko, by skazać ich na zapomnienie, na wymazanie ze społecznej świadomości. Przed dziesięciolecia istnienia komunistycznej Polski zniesławiono ich, przedstawiając jako zdrajców ojczyzny. Dopiero w 2011 roku po raz pierwszy oficjalnie przywrócono ich narodowe pamięci - ogłoszono wówczas przypadające na 1 marca nowe święto państwowe- Dzień Żołnierzy Wyklętych.

 /Pogorzelec Weronika/